Jak zdrowe jest miejsce, w którym spędzasz 1/3 życia?
W ostatnim odcinku Urbcastu rozmawialiśmy o tym, jak projektować zdrowe budynki, czym jest ESG w praktyce oraz dlaczego biura mają znaczenie dla ESG. Skupiliśmy się na tym, jak tworzyć przestrzenie wpływające na dobrostan pracowników, na co zwracać uwagę przy projektowaniu oraz jakie certyfikacje mogą pomóc w osiągnięciu tych celów.
Gościnią odcinka jest Monika Chacińska, menadżerka środowiska w firmie Skanska, ekspertka w zakresie certyfikacji budynków, tworzenia zrównoważonych biur oraz wdrażania praktycznych rozwiązań ESG w środowisku pracy.
Jak człowiek i przestrzeń wpływają na dobrostan?
Monika podkreśla, że interesuje ją zależność między człowiekiem a jego otoczeniem. Wiemy, że 90% naszego czasu spędzamy w pomieszczeniach. Dla osoby w wieku 40 lat oznacza to aż 36 lat życia w budynkach, z czego co najmniej jedna trzecia to czas spędzony w biurze. To, gdzie przebywamy, ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i funkcjonowanie, także po godzinach pracy.
„W biurze nie zawsze mamy wpływ na wszystkie warunki, ale nawet drobne zmiany, jak rośliny czy odpowiednie ustawienie biurek, mogą znacząco poprawić komfort pracy” – mówi Monika.
Choć w biurze nie zawsze mamy wpływ na wszystkie warunki, istnieją proste sposoby poprawy komfortu: roślinność oczyszcza powietrze i poprawia nastrój, ustawienie biurek w odpowiednim kierunku do okien minimalizuje olśnienie, a w domu czy w biurze, gdzie mamy większy wybór, możemy decydować o materiałach wykończeniowych, farbach czy klejach.
ESG w praktyce: od teorii do projektowania budynków
ESG (Environmental, Social, Governance) to zestaw działań obejmujących m.in. dbanie o środowisko, społeczną odpowiedzialność oraz standardy zarządzania. Jak mówi Monika, w Skanska zrównoważony rozwój był obecny od początku, choć wcześniej nie nosił nazwy ESG.
Na wczesnym etapie projektowania budynków tworzone są modele energetyczne, tzw. modele karbonowe, które symulują zużycie energii, parametry ścian, instalacji i szklenia. Pozwala to przeprowadzić iteracje i osiągnąć optymalne zużycie energii, zanim budynek powstanie w rzeczywistości.
Certyfikacje i kontrola jakości powietrza
Monika wyróżnia dwa kompatybilne systemy certyfikacji:
LEED – amerykański system oparty głównie na dokumentacji projektowej.
WELL – certyfikat skupiający się na człowieku; wymaga fizycznej weryfikacji jakości powietrza, akustyki i wody przez stronę trzecią.
„My lubimy być weryfikowani przez stronę trzecią, ponieważ to są organizacje, które wyznaczają pewne trendy na podstawie własnego doświadczenia i standardów naukowych” – tłumaczy Monika.
Dzięki tym certyfikatom możliwa jest weryfikacja, czy budynek rzeczywiście spełnia założenia projektowe, nie tylko na papierze. Dodatkowo istnieją certyfikaty dotyczące dostępności budynków, weryfikowane przez osoby z niepełnosprawnościami.
Wpływ użytkowników i inteligentne systemy BMS
Budynki są energooszczędne tylko wtedy, gdy użytkownicy wiedzą, jak je obsługiwać. Podobnie jak w przypadku zmywarki energooszczędnej, niewłaściwe użytkowanie obniża efektywność.
Inteligentne systemy BMS (Building Management System) pozwalają sterować temperaturą i oświetleniem w zależności od obecności osób w pomieszczeniu. Czujniki CO2 pomagają określić, gdzie przebywają ludzie i dostosować ilość świeżego powietrza tylko tam, gdzie jest potrzebna, co znacząco wpływa na efektywność energetyczną budynku.
„Budynki są energooszczędne pod warunkiem, że użytkownicy wiedzą, jak je używać. Nawet najlepsze systemy nie działają, jeśli nie wiemy, jak z nich korzystać” – dodaje Monika.
Komfort termiczny i indywidualne potrzeby pracowników
Każdy odczuwa komfort termiczny inaczej. Dlatego w nowoczesnych biurach stosuje się np. zadajniki temperatury sygnalizujące, czy zmiana temperatury jest potrzebna. Drobne elementy, takie jak wiatraczki na biurku, lampki indywidualne czy koce w sezonie zimowym, pozwalają poprawić komfort bez modyfikowania całego systemu budynku.
Normy projektowe przewidują, że nie da się zadowolić wszystkich – przyjmuje się, że ok. 5% osób może być niezadowolonych z temperatury, co jest uwzględniane w certyfikacjach takich jak WELL.
Dekarbonizacja i zrównoważone użytkowanie budynków
Dekarbonizacja obejmuje zarówno projektowanie energooszczędnych budynków, jak i świadome użytkowanie przez najemców. Ważne elementy to:
Lokalizacja z dostępem do komunikacji miejskiej i stojaków rowerowych.
Umożliwienie korzystania z pryszniców w biurze.
Odpowiednie używanie systemów grzewczych, chłodzących i oświetleniowych.
„Nie chodzi tylko o wybudowanie budynku, ale o to, jak nasi najemcy z niego korzystają – to ich zachowanie ma duży wpływ na dekarbonizację i efektywność energetyczną” – podkreśla Monika.
Małe kroki użytkowników, takie jak korzystanie z lamp biurkowych zamiast całego oświetlenia, znacząco wpływają na efektywność energetyczną budynku.
Zieleń i adaptacja przestrzeni dla osób neuroróżnorodnych
Monika podkreśla, że rośliny w biurze mogą poprawić komfort pracy, jeśli są dobrane do warunków oświetleniowych. Dodatkowo, Skańska była partnerem przy opracowaniu podręcznika „Neuroróżnorodni w biurze”, który oferuje:Porady dotyczące kolorów, mebli i światła.
Propozycje zmian poprawiających komfort osób z ADHD, spektrum autyzmu oraz innych osób atypowych.
Możliwość zastosowania małych kroków poprawiających jakość przestrzeni w starszych budynkach, bez konieczności relokacji.
„Malutkie kroki naprawdę sprawiają, że w tym biurze czujemy się zdecydowanie lepiej – kolor, faktura materiałów, zieleń, światło – wszystko to ma znaczenie” – mówi Monika.
Podsumowanie
Tworzenie zdrowych i zrównoważonych biur to proces obejmujący zarówno projektowanie, jak i świadome użytkowanie przestrzeni. Kluczowe elementy to:
Inteligentne systemy BMS i czujniki monitorujące temperaturę, oświetlenie i jakość powietrza.
Uwzględnianie potrzeb osób neuroróżnorodnych i z niepełnosprawnościami.
Dbanie o komfort akustyczny, wizualny i termiczny pracowników.
Zastosowanie certyfikacji ESG i WELL, które weryfikują jakość budynków i wspierają realizację celów dekarbonizacji.
„Najważniejsze, żeby edukować użytkowników budynków – sam budynek nic nie zrobi, jeśli nie wiemy, jak z niego korzystać” – kończy Monika.
Dzięki takim rozwiązaniom możliwe jest tworzenie biur, które są zarówno przyjazne ludziom, jak i odpowiedzialne środowiskowo, w pełni realizując praktyczne założenia ESG.
📚 Polecenia odcinka:
„Neuroróżnorodni w biurze” – praktyczny przewodnik po dostosowaniu biur do różnorodnych potrzeb pracowników.
„Włącznik 2.0” – poradnik dotyczący dostępności przestrzeni dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.
Wytyczne dotyczące certyfikacji WELL, które tłumaczą, dlaczego poszczególne elementy środowiska pracy (powietrze, światło, woda, odżywianie) mają znaczenie.
